Πότε ενδείκνυται η ακτινολογική εξέταση κωνικής δέσμης (CBCT) σε παιδιά;

H CBCT ή αλλιώς τομογραφία κωνικής δέσμης, είναι μία ακτινολογική εξέταση με στόχο τη διάγνωση ορθοδοντικών προβλημάτων. Ουσιαστικά πρόκειται για την πιο σύγχρονη μέθοδο διάγνωσης στην ορθοδοντική πρακτική. Πραγματοποιείται παραδοσιακά, με την πανοραμική δοντιών ή διαφορετικά ορθοπαντομογράφημα (OPT), είτε σπανιότερα με την πλάγια κεφαλομετρική ακτινογραφία, δηλαδή Ceph. Τα τελευταία χρόνια η είσοδος της τρισδιάστατης απεικόνισης των ακτίνων Χ στην ορθοδοντική, έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη της CBCT ακτινολογικής εξέτασης. Η τομογραφία κωνικής δέσμης, όπως αλλιώς ονομάζεται η CBCT, εμφανίζει ιδιαίτερα σημαντική άνοδο  σαν διαγνωστική εξέταση στην ορθοδοντική. Υπάρχουν ορισμένοι ορθοδοντικοί οι οποίοι προωθούν τη CBCT ακτινολογική εξέταση ως μια καινούργια και απολύτως αναγκαία διάγνωση ορθοδοντικού προβλήματος. Η προώθηση αυτή έχει ως στόχο την αντικατάσταση των γνωστών εξετάσεων πανοραμικής δοντιών και Ceph. Το ερώτημα που συχνά τίθεται σχετικά με τη συγκεκριμένη εξέταση είναι αν διατρέχει κάποιον κίνδυνο στην υγεία και σε τι βαθμό.

Είναι ασφαλής η διενέργεια μιας CBCT ακτινολογικής εξέτασης;

Μια CBCT εξέταση η οποία εμφανίζεται σε καλή ανάλυση, μπορεί να επιβαρύνει την υγεία του ασθενή. Μέχρι στιγμής έχει παρουσιαστεί ότι η CBCT προκαλεί αρκετά πιο υψηλή έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία, συγκριτικά με το παραδοσιακό ζεύγος OPΤ και Ceph. Συνεπώς προκύπτει το εξής σημαντικό ερώτημα: Η αυξημένη έκθεση στην τομογραφία κωνικής δέσμης προσφέρει οφέλη στον ασθενή; Όλη αυτή η ιονίζουσα ακτινοβολία δρα συσσωρευτικά στον οργανισμό του κάθε ασθενή, η οποία μένει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Είναι πράγματι τόσο αναγκαία μία τέτοιου είδους εξέταση για τη διάγνωση οποιοδήποτε ορθοδοντικού προβλήματος;  Ένα ακόμα ερώτημα που γεννάται με βάση τα παραπάνω είναι πόσο υψηλότερη υπολογίζεται η ακτινοβολία αν τη συγκρίνουμε με τις υπόλοιπες ακτινολογικές εξετάσεις; 

Τα ποσοστά ακτινοβολίας της εξέτασης CBCT σε σχέση με τις εξετάσεις OPT και Ceph.

Οι συγγραφείς του “European Journal of Orthodontics” δημιούργησαν μια συστηματική ανασκόπηση της CBCT εξέτασης που αφορά το κατά πόσο ενδείκνυται αυτή για τα παιδιά. Έκαναν μια διεξοδική αξιολόγηση όλων των δημοσιευμάτων και των επιστημονικών άρθρων που σχετίζονται με την ακτινολογική εξέταση CBCT. Η αξιολόγηση αυτή αφορούσε τη συγκεκριμένη μέθοδο διάγνωσης για την ορθοδοντική θεραπεία σε παιδιά και εφήβους μέχρι τον Ιούλιο του 2018. Τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας σχετίζονταν με το πότε ενδείκνυται η χρήση μιας CBCT αντί του παραδοσιακού ζεύγους OPT/Ceph. Οι περιπτώσεις στις οποίες εντόπισαν ότι χρειάζεται να προβεί ο κάθε ανήλικος στην τομογραφία κωνικής δέσμης είναι οι εξής:

• Υφιστάμενη χειλεο-υπερωιοσχιστία

• Κληρονομικές αναπτυξιακές διαταραχές που έχουν σχέση με το πρόσωπο ή τα δόντια

• Έγκλειστα ή έκτοπα δόντια,

• Κατάγματα στη ρίζα των δοντιών

• Παθήσεις της κροταφογναθικής διάρθρωσης (ΚΦΓΔ) με οστική εμπλοκή

Μπορεί η ακτινολογική εξέταση CBCT να γίνει σε παιδιά και εφήβους;

Όπως προαναφέρθηκε από την παραπάνω έρευνα, η ακτινολογική εξέταση CBCT χρειάζεται να διεξαχθεί μόνο σε ένα μικρό ποσοστό ανηλίκων. Η τομογραφία κωνικής δέσμης ενδείκνυται μόνο στα παιδιά και τους εφήβους που παρουσιάζουν κάποιο από τα παραπάνω θέματα υγείας. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση η πανοραμική δοντιών και η πλάγια κεφαλομετρική ακτινογραφία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση ορθοδοντικής θεραπείας. Οι συγγραφείς αναφέρουν στην αξιολόγησή τους πως μπορεί να γίνει η εξέταση  CBCT αντί του παραδοσιακού ζεύγους OPT/Ceph σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Αυτές οι περιπτώσεις αναφέρονται όταν δεν μπορούν να μας παρέχουν τις κατάλληλες ιατρικές πληροφορίες που απαιτούνται για τη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων. 

Συνεπώς κρίνεται απαραίτητο για τα παιδιά και τους εφήβους να γίνεται η εξέταση CBCT μόνο στις πολύ ιδιαίτερες περιπτώσεις. Όταν οι υπόλοιπες ακτινολογικές εξετάσεις δεν μπορούν να προσφέρουν την πλήρη διάγνωση. Καλό είναι να μη επιβαρύνεται η υγεία των παιδιών με ακτινοβολία που μπορεί να αποφευχθεί με άλλες διαγνωστικές μεθόδους. Πριν προβούν τα παιδιά σας σε οποιαδήποτε εξέταση ορθοδοντική θεραπείας, συμβουλευτείτε τον ειδικό ορθοδοντικό σας. Ενημερωθείτε κατάλληλα για τη κάθε μέθοδο και επιλέξτε την ασφαλέστερη και ταυτόχρονα αποδοτικότερη για το παιδί σας.